Dit weten we tot nu toe
- Door een foutieve update van software van CrowdStrike zijn er wereldwijd computerproblemen
- CrowdStrike geeft aan een oplossing te hebben gevonden, klanten zouden zijn ingelicht
- Wereldwijd zijn vluchten verstoord door de computerstoring. De reisbranche baalt van het moment, nu in het hele land de zomervakanties zijn begonnen.
- De meeste ziekenhuizen melden dat de reguliere zorg weer doorgang kan vinden
- De problemen bij KLM zijn verholpen, maar de luchtvaartmaatschappij waarschuwt alsnog voor mogelijke annuleringen dit weekend
- Bedrijven en andere organisaties moeten voorbereid zijn op het uitvallen van systemen, schrijft minister David van Weel van Justitie aan de Tweede Kamer
Update 18:45 | Cyberbeveiligingsbedrijf Crowdstrike zegt een oplossing te hebben voor de problemen die zich voordoen met Microsofts Windows-besturingssystemen. Dit heeft het bedrijf laten weten aan IT-afdelingen van klanten. 'Crowdstrike Engineering heeft het probleem geïdentificeerd en de wijzigingen teruggedraaid', laat het bedrijf weten. Als de computers blijven crashen moet de update handmatig worden verwijderd. Op X zegt Microsoft dat meerdere diensten van het bedrijf weer beschikbaar zijn.
De topman van CrowdStrike, George Kurtz, heeft in een interview met NBC News spijt betuigd voor de grote wereldwijde storing die zijn bedrijf heeft veroorzaakt. 'Het spijt ons diep', aldus Kurtz, die de problemen wijt aan een gebrekkige update. 'Die update had een softwarefout en dat heeft een probleem veroorzaakt bij het besturingssysteem van Microsoft', zegt de topman. 'We hebben dit snel ontdekt en de kwestie verholpen.' Voormalig AIVD-toezichthouder Bert Hubert vreest echter voor een hele lange nasleep. Die uitspraak doet hij bij een speciaal ingelaste uitzending van BNR Digitaal.
Verschillende Nederlandse bedrijven en instellingen werden getroffen door de problemen. Zo waren verschillende websites onbereikbaar, zoals die van het UWV, de KLM en de bank Knab. De computersystemen van het UWV worden stapsgewijs weer opgestart. De website van de uitkeringsinstantie werkt op sommige plekken weer, maar is nog steeds 'moeilijk bereikbaar', aldus de woordvoerder.
Bedrijven en instanties moeten hierop voorbereid zijn, vindt minister
Minister David van Weel van Justitie schrijft ondertussen aan de Tweede Kamer dat organisaties en bedrijven voorbereid moeten zijn op het uitvallen van systemen. 'Zelfs als een organisatie alle cybermaatregelen op orde heeft, kan een organisatie toch getroffen worden', aldus de bewindsman. 'Daarom is het van belang om naast de basismaatregelen ook plannen te maken voor wanneer systemen toch uitvallen.'
De grote computerstoring van vrijdag laat volgens Van Weel zien dat 'iedereen gevolgen kan ervaren van een cyberincident'. Dit komt onder meer door de verwevenheid van processen. 'Nederland is een sterk gedigitaliseerd land. Dat biedt veel kansen, maar brengt ook risico's met zich mee.'
Reisbranche zwaar getroffen
Op verschillende luchthavens in binnen- en buitenland is chaos ontstaan, omdat het inchecken bij bepaalde luchtvaartorganisaties vanwege de storing niet werkt of traag gaat. Bij KLM is de computerstoring inmiddels zo goed als opgelost, waardoor het verkeer van en naar Schiphol wordt hervat. Dat meldt de luchtvaartmaatschappij, nadat door de storing veel vluchten waren vertraagd en geannuleerd. Maar de dienstregeling is dusdanig verstoord dat KLM waarschuwt voor meer mogelijke annuleringen dit weekend. Bij Transavia hoefden nog geen vluchten te worden geannuleerd, maar de storingen zullen 'zeker een impact hebben op onze operaties', zegt het bedrijf.
Ook Eindhoven Airport meldt dat het hinder ondervindt vanwege de storing. Er zijn nog steeds problemen met het inchecken van ruimbagage en passagiers. Daarom moet dat handmatig gebeuren. Veel vluchten zijn vertraagd en een tiental is geannuleerd, meldt de woordvoerder van de luchthaven.
Schiphol draait weer
De systemen op Schiphol worden weer opgestart, meldt Schiphol. 'Samen met luchtvaartmaatschappijen werken we hard om alle reizigers zo snel mogelijk op de plek van hun bestemming te krijgen. We raden reizigers aan om contact op te nemen met hun luchtvaartmaatschappij en hun actuele vluchtinformatie in de gaten te houden', schrijft Schiphol in een verklaring.
Tussen de middag stonden er nog altijd lange rijen voor de incheckbalies in de vertrekhallen. In vertrekhal 1 en 3 is het het drukst, zegt een verslaggever van het ANP. Personeel van de luchthaven deelt flesjes water uit aan wachtende reizigers, eerder deelden ze ook stroopwafels uit. Op veel borden is de reisinformatie vervangen door een digitale afbeelding van een klok. Dit om opstoppingen te voorkomen door reizigers die stilstaan om naar vluchtinformatie te kijken.
Reisbranche baalt van moment
Reisorganisatie Prijsvrij kampte de gehele vrijdagochtend met de storing, maar laat inmiddels weten dat de problemen verholpen zijn. TUI Nederland laat vakantiegangers op Schiphol handmatig inchecken, waardoor het inchecken weliswaar langer duurt, maar vakantiegangers vrijdag wel zoals gepland op vakantie kunnen. 'We hebben extra mensen van onze balie gestuurd om de afhandelaar te helpen met iedereen handmatig inchecken', zegt de Tui-woordvoerder, die verder nog niets kan zeggen over wat er gebeurt als mensen vrijdag toch nog niet zouden kunnen vertrekken.
De wereldwijde computerstoring die voor flinke verstoringen zorgt in de luchtvaart 'kon niet op een slechter moment komen'. Dat zegt reisbranchevereniging ANVR. 'Dit is een van de drukste weken van het jaar, midden in de zomervakantie. De consequenties zijn nog veel groter dan op een doordeweekse dag op een ander moment in het jaar', zegt directeur Frank Radstake.
Ziekenhuizen: zorg wordt weer hervat
De storing is niet voorbijgegaan aan de zorg. Zo zag het Slingelandziekenhuis in de Achterhoek zich genoodzaakt de zorg tijdelijk af te schalen, vanwege de problemen die het ondervond. Inmiddels wordt de zorg 'gecontroleerd' weer opgestart. Operaties en het werk op de verpleegafdelingen worden hervat en poliklinieken gaan weer open. 'Patiënten die vanmiddag een afspraak hebben, kunnen gewoon naar het ziekenhuis komen', schrijft het ziekenhuis. Ziekenhuis Nij Smellinghe in Friesland heeft eveneens de spoedeisende hulp en de verloskamers weer geopend. De geplande zorg kan weer doorgang vinden op de poli's en in de operatiekamers, deelt het ziekenhuis mede. Dat geldt ook voor de ziekenhuizen van Treant in Emmen, Hoogeveen en Stadskanaal, die ook een tijdje de zorg hebben moeten stilleggen.
Online gingen de hele ochtend berichten rond over computerproblemen bij onder meer banken, ziekenhuizen, supermarkten en media. Zo kon bij de Australische omroep ABC niet worden ingelogd in de systemen. De luchthavens van onder meer Sydney en Berlijn meldden dat er vertragingen kunnen ontstaan vanwege de computerstoring. Het Australische medium Sky News liet in een video zien dat ook hun systemen en schermen in de tv-studio's hinder ondervinden, waardoor live-uitzendingen niet mogelijk waren. Het Britse medium Sky News meldde eveneens dat het geen live-uitzendingen kan uitvoeren.
In Nederland konden radio- en tv-zenders gewoon uitzenden. Wel zegt de woordvoerder van Talpa tegenover ANP dat de redactiecapaciteit iets lager ligt dan normaal. Sommige computers lagen eruit, waardoor medewerkers niet konden monteren. In de loop van de dag zullen de problemen bij Talpa verholpen zijn.
Internationaal handelsverkeer ontregeld
De wereldwijde computerstoring heeft het internationale handelsverkeer ernstig ontregeld. Financiële instellingen in grote delen van de wereld ondervonden problemen met hun computersystemen, waardoor transacties moesten worden uitgesteld, blijkt uit een rondgang van persbureau Bloomberg.
Bankiers van JPMorgan Chase konden vrijdagochtend niet inloggen. De meeste computers van een grote vermogensbeheerder in Singapore lagen tot het eind van de middag lokale tijd nog plat. Capitec Bank, de grootste bank van Zuid-Afrika, kampte eveneens met ernstige systeemproblemen en medewerkers van Commercial Bank of Dubai waren genoodzaakt vergaderingen en presentaties uit te stellen.
Herstarten
De problemen treffen met name mensen met een Windows-computer, waarop de beveiligingssoftware van CrowdStrike wordt gebruikt. Mensen die problemen ondervinden zien een blauw scherm – ook wel het blauwe scherm des doods genoemd – en soms herstarten pc's continu. 'Dit zijn we tegenwoordig nauwelijks meer gewend, maar nu gebeurt het op grote schaal', ziet techjournalist Joe van Burik. 'Door een fout in een recente software-update blijven allerlei computers constant opnieuw opstarten', legt Van Burik uit.
Specifiek zijn er problemen met de Falcon sensor-software. 'Normaliter moet deze Falcon Sensor-software van Crowdstrike juist zorgen dat systemen beveiligd zijn tegen ransomware en andere cyberaanvallen. Dit is een geval 'foutje, bedankt', aldus Van Burik.
